Ελληνική Κοινότητα Χαϊδελβέργης (άγνωστου)
Δυο ταινίες μικρού μήκους:
Ελληνική κοινότητα Χαϊδελβέργης - Ό Γιώργος από τα Σωτηριάνικα
"Το πρωί βλέπεις το θάνατο να κοιτάζει απ' το παράθυρο τον κήπο το σκληρό πουλί και την ήσυχη γάτα πάνω στο κλαδί(...) και το βράδυ στον κινηματογράφο βλέπεις ό,τι δεν είδες το πρωί το χαρούμενο κηπουρό το αληθινό αυτοκίνητο τα φιλιά με το αληθινό ζευγάρι ότι δεν αγαπάει το θάνατο ο κινηματογράφος"
Μίλτος Σαχτούρης, "Το πρωί και το βράδυ"
Αίθουσα του γεωργικού συνεταιρισμού: γύρω στα 100 άτομα. Ανάμεσα τους ο πρόεδρος της κοινότητας του χωριού, δύο ιερείς, μερικά παιδιά του Λυκείου.
Κάτοικοι 1500· στις βουλευτικές εκλογές τα κόμματα της συντήρησης και του κέντρου μάζεψαν το 95% των ψήφων. Στο δημοψήφισμα για τη βασιλεία βγήκαν 800 ΝΑΙ και 400 ΟΧΙ.
Η 16 άρα μηχανή προβολής, σχεδόν αχρησιμοποίητη, μεταφέρθηκε τη νύχτα από την αποθήκη εποπτικών οργάνων σχολείου γειτονικού χωριού.
Οχτώ ώρες με το λεωφορείο μέσα σε μιαν άνοιξη που δε συγκρατιέται: Αθήνα - Κόρινθος -Αίγιο - Πάτρα - Αμαλιάδα - Πύργος - Φιγαλεία! Ή βαλίτσα με τις δυο ταινίες, την αδεία πομπίνα, σελοτέιπ, ψαλίδι, βουρτσάκι για τη σκόνη της μηχανής, ένα μικρό φανάρι μπαταρίας, το κασετόφωνο - και να κρέμεται σαν ξέφτι από πάνω μου η αίσθηση του γυρολόγου φωτοσκιάσεων αμφίβολης διάρκειας.
Ο "Σύλλογος των εν Αθήναις Φιγαλειωτών" μαζί με το νεοσύστατο "Πνευματικό Κέντρο" του χωριού οργάνωσαν την προβολή. Στα ανδροκρατούμενα καφενεία της διαδρομής νέοι με αλαφρές γενειάδες. Εξωτερικές αλλαγές μέσα στις απείραχτες αρχέγονες δομές.
Μέχρι πριν δέκα χρόνια ένας πλανόδιος κινηματογράφος έπαιζε στο καφενείο ελληνικές ταινίες και τα πάθη του Χριστού. Τώρα στο πλαστικό Cafe Restaurant ο μαγαζάτορας φέρνει μπουζούκια. Στο μεταξύ, έρποντας και αγκομαχώντας η τηλεόραση σκαρφάλωσε τα 460 μέτρα του χωριού από την επιφάνεια της θάλασσας και εγκαταστάθηκε σωρεύοντας χωρίς διαδοχή και συνέχεια, πλαστές αστικές αξίες σε ένα χώρο από μόνο του κλειστό και μηδενισμένο, χωρίς καθόλου περιθώρια επιλογής. Πιο πάνω, βαθιά προς την Αρκαδία, στη θέση της αρχαίας Φιγάλειας, ο ναός του Επικούρειου Απόλλωνα, το καλύτερα διατηρημένο μνημείο μετά τον Παρθενώνα.
Στη συζήτηση που ακολούθησε την προβολή μείναν γύρω στους τριάντα.
ΦΩΝΗ: Μας έδειξε η ταινία ότι οι Έλληνες εκεί πέρα περισσότερο ασχολούνται στο παιχνίδι παρά στις δουλειές τους.
Λ. Ξ.: Είναι μια κατηγορία ανθρώπων που παίζουνε χαρτιά, που πάνε στα μπουζούκια, είναι μια μερίδα ανθρώπων, τώρα ως προς τις δουλειές τους ήταν πολύ δύσκολο, δε μας δώσαν άδεια να μπούμε σ' εργοστάσιο, δηλαδή προσπαθούσαμε δύο βδομάδες να πάρουμε άδεια να γυρίσουμε σκηνές, και έχει μια μικρή σκηνή στην αρχή που δείχνει έναν εργάτη να δουλεύει. Δυστυχώς δε μας δώσαν άδεια να μπούμε μέσα σ' ένα γερμανικό εργοστάσιο να πάρουμε περισσότερες σκηνές, απαγορευόταν αυτό το πράγμα.
ΦΩΝΗ: Άμα επιτρεπόταν για να μπείτε σ' ένα εργοστάσιο τότε αλίμονό τους, θα βγαίναν στη φόρα όλη η δυστυχία που είχαν οι εργάτες εκεί πέρα.
ΦΩΝΗ: Και από αυτό το λίγο που υπάρχει μέσα φαίνεται. Ένας άνθρωπος που καταλαβαίνει το βλέπει ότι οι άνθρωποι αυτοί δυστυχούνε, πρώτα απ' όλα από δουλειά πολλή, από υπερκόπωση και στερούν τον εαυτό τους, άσχετο τώρα αν πέντε-δέκα έχουν κάνει παραδάκια, κάτι εκμετάλλευση κάνανε εκείνοι με τα παραδάκια, κάτι άλλο κάναν, όπως αυτός με το μαγαζί εκμεταλλεύεται τα μπουζούκια. Τα μπουζούκια τα θεωρώ εγώ να είναι ψυχαγωγία και όχι εκμετάλλευση. Βέβαια ο καθένας θα πήγαινε από απογοήτευση, ή αν είναι πρεζάκηδες ορισμένα παιδιά, που λένε, και χασικλήδες, δεν είναι πρεζάκηδες γιατί το θέλουνε, τους φτιάνει η κοινωνία, η κοινωνία τους κάνει έτσι. Όμως οι καθεαυτού εργάτες που δουλεύουνε στις φάμπρικες ή στα υπόγεια δε φταίνε οι φουκαράδες, τι να φταίνε αυτοί. Βλέπω εγώ τον ανεψιό μου, παλεύει εκεί ξαναπαλεύει, ευτυχώς έβγαλε μια κοπέλα η οποία θα γίνει καθηγήτρια, θα γίνει μαμή ξερωγώ τι θα γίνει εκεί πέρα!
ΦΩΝΗ: Απ' ότι κατάλαβα οι περισσότεροι από τους Έλληνες που βρίσκονται εκεί πέρα θα γερμανοποιηθούν.
ΦΩΝΗ ΓΥΝ.: Γι' αυτό το πράγμα δεν έπρεπε να μεριμνήσει το κράτος το δικό μας να κάνει σχολεία εκεί πέρα;
ΦΩΝΗ: Είναι χαρακτηριστικό το παράπονο της μητέρας που έλεγε ότι οι Γερμανοί θέλουν να ξαπλώσουν τη γλώσσα τους.
ΦΩΝΗ ΓΥΝ.: Και έρχονται πάρα πολλοί Έλληνες από τη Γερμανία εδώ, επειδή δεν μπορούν να αποχωριστούν τα παιδιά τους, παρ' ότι ξέρουν ότι εδώ δε θα μπορέσουν να ζήσουν τόσο άνετα όσο εκεί πέρα.
ΦΩΝΗ: Εκείνο που διαπιστώσαμε πάντως από την ταινία που είδαμε είναι ότι ο πόνος ο καημός του επαναπατρισμού είναι μεγάλος, δεν ξέρω αν οι συνθήκες οι οικογενειακές αν τους το επιτρέπουν, όπως μίλησε ο τραγουδιστής στη δεύτερη ταινία που λέει "πού να πάρω την κόρη μου τώρα να την κόψω από το γερμανικό σχολείο αυτή δεν ξέρει καθόλου ελληνικά", δηλαδή βρίσκονται σ' ένα δίλημμα συνέχεια αυτοί οι άνθρωποι.
ΦΩΝΗ: "Αν θυμούμαι καλά δεν πήγε ο Μητσοτάκης τώρα στη Γερμανία; Τι συμφωνήσανε εκεί, αν επιτρέπεται; Δεν είπανε να μαζέψουν οι Έλληνες τα χρήματα και να κάνουν εργοστάσια εδώ μαζί με τους Γερμανούς; Έ!, όχι να 'ναι σκέτες δικές τους οι επιχειρήσεις, να 'ναι και Γερμανοί μέσα, να εκμεταλλεύονται κι αυτοί, το κεφάλαιο το μεγάλο και τους άλλους να τους έχουν πάλι δούλους.
ΦΩΝΗ: Εκείνο που μου 'λεγε κάποιος που πήγε να πάρει ένα αμάξι στη Γερμανία, ότι του λέγανε οι Έλληνες ότι οι Γερμανοί τώρα τους Έλληνες τους παραγκωνίζουνε και βάζουνε Τούρκους.
ΦΩΝΗ: Ίσως να δουλεύουνε πιο πολύ οι Τούρκοι και να αποδίδουνε περισσότερο. Τους Τούρκους πάντως τώρα τους προσέχουνε περισσότερο από τους Έλληνες. Κοιτάνε ποιος δουλεύει και βγάζει περισσότερα.
ΦΩΝΗ ΓΥΝ.: Πάντως η εργασία σας μας ευχαρίστησε πάρα πολύ διότι μας έδωσε το δικαίωμα να γνωρίσουμε κάπως από κοντά τη ζωή του εργάτου στη Γερμανία κι απ' ό,τι καταλάβαμε ζούνε πάρα πολύ καταπιεσμένα και στεναχωρημένα.
ΦΩΝΗ: "Ας τα βλέπουνε οι κυβερνητικοί αυτά και η πολιτεία, να σταματήσει αυτό το κακό να δουλεύουμε για τους ξένους.
ΦΩΝΗ: Τι θα γίνει γι' αυτούς τους ανθρώπους είναι μεγάλο πράγμα, τόσοι πολλοί άνθρωποι, 300.000 στη Γερμανία είναι μεγάλο ποσοστό, πρέπει να λάβει μέτρα η κυβέρνηση, είναι πολύ σοβαρό το πρόβλημα διότι εδώ πιστεύαμε άλλα και η ταινία γράφει άλλα.
ΦΩΝΗ: Με συγχωρείτε αλλά η κυβέρνηση τους έστειλε εκεί πέρα για να κάνει εμπόριο λευκής σαρκός, δηλαδή δίνει σάρκα και παίρνει λεφτά. Και έδιωχνε όλους εκείνους εκεί οι όποιοι ήσαντε λίγο προοδευτικοί άνθρωποι. Η κυβέρνηση κάνει τη δουλειά της βέβαια και κάθε τέτοια κυβέρνηση.
ΦΩΝΗ: Πάνω σ' εκείνο το πρόβλημα που λέγαμε για το αν επιστρέψουν ή όχι ομαδικά αυτός ο κόσμος από τη Γερμανία, ένα άλλο ερώτημα είναι θα απορροφηθεί αυτός ο κόσμος εδώ, δεν είναι και τόσο εύκολο να πούμε φέρτε τα λεφτά σας να κάνουμε εργοστάσια και να δουλεύετε εδώ πέρα, θα έχουμε δηλαδή μια νέα προσφυγιά!
ΦΩΝΗ: Το ωραίο είναι αυτό που είπανε οι Γερμανοί στο μαγαζί ότι οι νότιες χώρες είναι μια ξεκούραση, δηλαδή η δική μας χώρα είναι να ξεκουράζονται οι ξένοι και η δική τους χώρα για μας είναι να μας βγαίνει η Παναγία.
ΦΩΝΗ: Από το χωριό φεύγουνε διότι σ' αυτό φταίει η κυβέρνηση, αν από την αρχή έλεγε στον Παρτσελαίο και σε μένα που φυλάμε εκατό γίδια, και μου 'λεγε πάρε επιδότηση, δε θα 'φευγα από το παχνί· κι εγώ σήμερα θέλω να κάνω γίδια διότι ξέρω ότι μπορώ να ζήσω και να κερδίσω περισσότερα, δυστυχώς όμως έφυγαν όλοι οι νέοι τώρα! Μόνο όταν κάνουν απεργίες. Ε, τότε πάρε και συ, πάρε και συ, πάρε και συ και φτάνουμε στον πληθωρισμό και τώρα που το καταλάβαμε είναι αργά.
ΦΩΝΗ: Καλά οι απεργίες φέρνουν τον πληθωρισμό;
ΦΩΝΗ: Προχτές κάναν οι αγρότες απεργία, γιατί την κάναν; Έκαναν για να μην μπάσουν τρόφιμα μέσα · γιατί εφόσον του στοιχίζει η πατάτα του παραγωγού εννιά δραχμές, του την παίρνει ο μεγαλέμπορας 4,50 και την πουλάει 15.
ΦΩΝΗ: Οι μετανάστες με την ΕΟΚ θα περνάνε καλύτερα απ' ότι περνάνε τώρα. Όταν μπούμε στην ΕΟΚ εμείς θα κινδυνεύσουμε, αυτό μου 'λεγε: η Γιώργαινα η νύφη μου που 'ναι στη Γερμανία, εμείς μου λέει καλύτερα θα περάσουμε αλλά εσείς εδώ θα υποφέρετε.
ΦΩΝΗ: Ο γερμανικός λαός είναι ο πιο βάρβαρος λαός απ' όλη τη γη.
ΦΩΝΗ: Δεν υπάρχουν βάρβαροι λαοί, τα συστήματα είναι βάρβαρα.
ΦΩΝΗ: Εντάξει να λέμε ότι φταίει η κυβέρνηση, αλλά από κει και πέρα πιστεύω ότι όλοι εμείς είμαστε υπεύθυνοι, εμείς ο λαός πρέπει να φωνάξουμε.
ΦΩΝΗ: Τον τελευταίο χρόνο ξέρεις τι γίνεται; Πήγαινε σε μια Τράπεζα, πήγαινε σ' ένα γραφείο, πήγαινε στη νομαρχία να δεις αν σε κοιτάνε καθόλου ή αν δεν του δώσεις από κάτω από το χέρι δεν κάνεις καμιά δουλειά, σου λέω. Σε κανένα γραφείο δημόσιο, αν δεν του δώσεις από κάτω οπό το χέρι, δεν κάνεις καμιά δουλειά. Είναι ζήτημα επαναστάσεως, αυτό σου λέω, αυτό είναι ζήτημα επαναστάσεως, γιατί σήμερα είναι όποιος έχει μαχαίρι τρώει πεπόνι.
ΦΩΝΗ: Εγώ πιστεύω ότι είναι λάθος να λέμε ότι εμείς δεν έχουμε δύναμη, ότι τη δύναμη την έχουνε αυτοί που είναι πάνω στην εξουσία. Αυτούς που είναι στην εξουσία τους βγάλαμε εμείς. Έχουμε πολλά παραδείγματα στα οποία ο λαός έχει δείξει τη δύναμη του.
ΦΩΝΗ: Εμείς μένουμε ευχαριστημένοι από την ταινία και θέλουμε να έρχεστε πάντα να μας δείχνετε αυτά τα πράγματα και άλλα καλύτερα και μπορούμε να σας ευχαριστήσουμε και να σας προσφέρουμε ό,τι έχουμε και να 'ρχεστε πάντοτε και εμείς οι γέροι και οι άλλοι οι νέοι μπορούμε να τα βλέπουμε διότι μέχρι σήμερα εγώ, ειδικά εγώ, επίστευα ότι στη Γερμανία περνάνε καλύτερα από την Ελλάδα και δυστυχώς βλέπω ότι στη Γερμανία περνάνε χειρότερα.
Ελληνική κοινότητα Χαϊδελβέργης - Ό Γιώργος από τα Σωτηριάνικα
"Το πρωί βλέπεις το θάνατο να κοιτάζει απ' το παράθυρο τον κήπο το σκληρό πουλί και την ήσυχη γάτα πάνω στο κλαδί(...) και το βράδυ στον κινηματογράφο βλέπεις ό,τι δεν είδες το πρωί το χαρούμενο κηπουρό το αληθινό αυτοκίνητο τα φιλιά με το αληθινό ζευγάρι ότι δεν αγαπάει το θάνατο ο κινηματογράφος"
Μίλτος Σαχτούρης, "Το πρωί και το βράδυ"
Αίθουσα του γεωργικού συνεταιρισμού: γύρω στα 100 άτομα. Ανάμεσα τους ο πρόεδρος της κοινότητας του χωριού, δύο ιερείς, μερικά παιδιά του Λυκείου.
Κάτοικοι 1500· στις βουλευτικές εκλογές τα κόμματα της συντήρησης και του κέντρου μάζεψαν το 95% των ψήφων. Στο δημοψήφισμα για τη βασιλεία βγήκαν 800 ΝΑΙ και 400 ΟΧΙ.
Η 16 άρα μηχανή προβολής, σχεδόν αχρησιμοποίητη, μεταφέρθηκε τη νύχτα από την αποθήκη εποπτικών οργάνων σχολείου γειτονικού χωριού.
Οχτώ ώρες με το λεωφορείο μέσα σε μιαν άνοιξη που δε συγκρατιέται: Αθήνα - Κόρινθος -Αίγιο - Πάτρα - Αμαλιάδα - Πύργος - Φιγαλεία! Ή βαλίτσα με τις δυο ταινίες, την αδεία πομπίνα, σελοτέιπ, ψαλίδι, βουρτσάκι για τη σκόνη της μηχανής, ένα μικρό φανάρι μπαταρίας, το κασετόφωνο - και να κρέμεται σαν ξέφτι από πάνω μου η αίσθηση του γυρολόγου φωτοσκιάσεων αμφίβολης διάρκειας.
Ο "Σύλλογος των εν Αθήναις Φιγαλειωτών" μαζί με το νεοσύστατο "Πνευματικό Κέντρο" του χωριού οργάνωσαν την προβολή. Στα ανδροκρατούμενα καφενεία της διαδρομής νέοι με αλαφρές γενειάδες. Εξωτερικές αλλαγές μέσα στις απείραχτες αρχέγονες δομές.
Μέχρι πριν δέκα χρόνια ένας πλανόδιος κινηματογράφος έπαιζε στο καφενείο ελληνικές ταινίες και τα πάθη του Χριστού. Τώρα στο πλαστικό Cafe Restaurant ο μαγαζάτορας φέρνει μπουζούκια. Στο μεταξύ, έρποντας και αγκομαχώντας η τηλεόραση σκαρφάλωσε τα 460 μέτρα του χωριού από την επιφάνεια της θάλασσας και εγκαταστάθηκε σωρεύοντας χωρίς διαδοχή και συνέχεια, πλαστές αστικές αξίες σε ένα χώρο από μόνο του κλειστό και μηδενισμένο, χωρίς καθόλου περιθώρια επιλογής. Πιο πάνω, βαθιά προς την Αρκαδία, στη θέση της αρχαίας Φιγάλειας, ο ναός του Επικούρειου Απόλλωνα, το καλύτερα διατηρημένο μνημείο μετά τον Παρθενώνα.
Στη συζήτηση που ακολούθησε την προβολή μείναν γύρω στους τριάντα.
ΦΩΝΗ: Μας έδειξε η ταινία ότι οι Έλληνες εκεί πέρα περισσότερο ασχολούνται στο παιχνίδι παρά στις δουλειές τους.
Λ. Ξ.: Είναι μια κατηγορία ανθρώπων που παίζουνε χαρτιά, που πάνε στα μπουζούκια, είναι μια μερίδα ανθρώπων, τώρα ως προς τις δουλειές τους ήταν πολύ δύσκολο, δε μας δώσαν άδεια να μπούμε σ' εργοστάσιο, δηλαδή προσπαθούσαμε δύο βδομάδες να πάρουμε άδεια να γυρίσουμε σκηνές, και έχει μια μικρή σκηνή στην αρχή που δείχνει έναν εργάτη να δουλεύει. Δυστυχώς δε μας δώσαν άδεια να μπούμε μέσα σ' ένα γερμανικό εργοστάσιο να πάρουμε περισσότερες σκηνές, απαγορευόταν αυτό το πράγμα.
ΦΩΝΗ: Άμα επιτρεπόταν για να μπείτε σ' ένα εργοστάσιο τότε αλίμονό τους, θα βγαίναν στη φόρα όλη η δυστυχία που είχαν οι εργάτες εκεί πέρα.
ΦΩΝΗ: Και από αυτό το λίγο που υπάρχει μέσα φαίνεται. Ένας άνθρωπος που καταλαβαίνει το βλέπει ότι οι άνθρωποι αυτοί δυστυχούνε, πρώτα απ' όλα από δουλειά πολλή, από υπερκόπωση και στερούν τον εαυτό τους, άσχετο τώρα αν πέντε-δέκα έχουν κάνει παραδάκια, κάτι εκμετάλλευση κάνανε εκείνοι με τα παραδάκια, κάτι άλλο κάναν, όπως αυτός με το μαγαζί εκμεταλλεύεται τα μπουζούκια. Τα μπουζούκια τα θεωρώ εγώ να είναι ψυχαγωγία και όχι εκμετάλλευση. Βέβαια ο καθένας θα πήγαινε από απογοήτευση, ή αν είναι πρεζάκηδες ορισμένα παιδιά, που λένε, και χασικλήδες, δεν είναι πρεζάκηδες γιατί το θέλουνε, τους φτιάνει η κοινωνία, η κοινωνία τους κάνει έτσι. Όμως οι καθεαυτού εργάτες που δουλεύουνε στις φάμπρικες ή στα υπόγεια δε φταίνε οι φουκαράδες, τι να φταίνε αυτοί. Βλέπω εγώ τον ανεψιό μου, παλεύει εκεί ξαναπαλεύει, ευτυχώς έβγαλε μια κοπέλα η οποία θα γίνει καθηγήτρια, θα γίνει μαμή ξερωγώ τι θα γίνει εκεί πέρα!
ΦΩΝΗ: Απ' ότι κατάλαβα οι περισσότεροι από τους Έλληνες που βρίσκονται εκεί πέρα θα γερμανοποιηθούν.
ΦΩΝΗ ΓΥΝ.: Γι' αυτό το πράγμα δεν έπρεπε να μεριμνήσει το κράτος το δικό μας να κάνει σχολεία εκεί πέρα;
ΦΩΝΗ: Είναι χαρακτηριστικό το παράπονο της μητέρας που έλεγε ότι οι Γερμανοί θέλουν να ξαπλώσουν τη γλώσσα τους.
ΦΩΝΗ ΓΥΝ.: Και έρχονται πάρα πολλοί Έλληνες από τη Γερμανία εδώ, επειδή δεν μπορούν να αποχωριστούν τα παιδιά τους, παρ' ότι ξέρουν ότι εδώ δε θα μπορέσουν να ζήσουν τόσο άνετα όσο εκεί πέρα.
ΦΩΝΗ: Εκείνο που διαπιστώσαμε πάντως από την ταινία που είδαμε είναι ότι ο πόνος ο καημός του επαναπατρισμού είναι μεγάλος, δεν ξέρω αν οι συνθήκες οι οικογενειακές αν τους το επιτρέπουν, όπως μίλησε ο τραγουδιστής στη δεύτερη ταινία που λέει "πού να πάρω την κόρη μου τώρα να την κόψω από το γερμανικό σχολείο αυτή δεν ξέρει καθόλου ελληνικά", δηλαδή βρίσκονται σ' ένα δίλημμα συνέχεια αυτοί οι άνθρωποι.
ΦΩΝΗ: "Αν θυμούμαι καλά δεν πήγε ο Μητσοτάκης τώρα στη Γερμανία; Τι συμφωνήσανε εκεί, αν επιτρέπεται; Δεν είπανε να μαζέψουν οι Έλληνες τα χρήματα και να κάνουν εργοστάσια εδώ μαζί με τους Γερμανούς; Έ!, όχι να 'ναι σκέτες δικές τους οι επιχειρήσεις, να 'ναι και Γερμανοί μέσα, να εκμεταλλεύονται κι αυτοί, το κεφάλαιο το μεγάλο και τους άλλους να τους έχουν πάλι δούλους.
ΦΩΝΗ: Εκείνο που μου 'λεγε κάποιος που πήγε να πάρει ένα αμάξι στη Γερμανία, ότι του λέγανε οι Έλληνες ότι οι Γερμανοί τώρα τους Έλληνες τους παραγκωνίζουνε και βάζουνε Τούρκους.
ΦΩΝΗ: Ίσως να δουλεύουνε πιο πολύ οι Τούρκοι και να αποδίδουνε περισσότερο. Τους Τούρκους πάντως τώρα τους προσέχουνε περισσότερο από τους Έλληνες. Κοιτάνε ποιος δουλεύει και βγάζει περισσότερα.
ΦΩΝΗ ΓΥΝ.: Πάντως η εργασία σας μας ευχαρίστησε πάρα πολύ διότι μας έδωσε το δικαίωμα να γνωρίσουμε κάπως από κοντά τη ζωή του εργάτου στη Γερμανία κι απ' ό,τι καταλάβαμε ζούνε πάρα πολύ καταπιεσμένα και στεναχωρημένα.
ΦΩΝΗ: "Ας τα βλέπουνε οι κυβερνητικοί αυτά και η πολιτεία, να σταματήσει αυτό το κακό να δουλεύουμε για τους ξένους.
ΦΩΝΗ: Τι θα γίνει γι' αυτούς τους ανθρώπους είναι μεγάλο πράγμα, τόσοι πολλοί άνθρωποι, 300.000 στη Γερμανία είναι μεγάλο ποσοστό, πρέπει να λάβει μέτρα η κυβέρνηση, είναι πολύ σοβαρό το πρόβλημα διότι εδώ πιστεύαμε άλλα και η ταινία γράφει άλλα.
ΦΩΝΗ: Με συγχωρείτε αλλά η κυβέρνηση τους έστειλε εκεί πέρα για να κάνει εμπόριο λευκής σαρκός, δηλαδή δίνει σάρκα και παίρνει λεφτά. Και έδιωχνε όλους εκείνους εκεί οι όποιοι ήσαντε λίγο προοδευτικοί άνθρωποι. Η κυβέρνηση κάνει τη δουλειά της βέβαια και κάθε τέτοια κυβέρνηση.
ΦΩΝΗ: Πάνω σ' εκείνο το πρόβλημα που λέγαμε για το αν επιστρέψουν ή όχι ομαδικά αυτός ο κόσμος από τη Γερμανία, ένα άλλο ερώτημα είναι θα απορροφηθεί αυτός ο κόσμος εδώ, δεν είναι και τόσο εύκολο να πούμε φέρτε τα λεφτά σας να κάνουμε εργοστάσια και να δουλεύετε εδώ πέρα, θα έχουμε δηλαδή μια νέα προσφυγιά!
ΦΩΝΗ: Το ωραίο είναι αυτό που είπανε οι Γερμανοί στο μαγαζί ότι οι νότιες χώρες είναι μια ξεκούραση, δηλαδή η δική μας χώρα είναι να ξεκουράζονται οι ξένοι και η δική τους χώρα για μας είναι να μας βγαίνει η Παναγία.
ΦΩΝΗ: Από το χωριό φεύγουνε διότι σ' αυτό φταίει η κυβέρνηση, αν από την αρχή έλεγε στον Παρτσελαίο και σε μένα που φυλάμε εκατό γίδια, και μου 'λεγε πάρε επιδότηση, δε θα 'φευγα από το παχνί· κι εγώ σήμερα θέλω να κάνω γίδια διότι ξέρω ότι μπορώ να ζήσω και να κερδίσω περισσότερα, δυστυχώς όμως έφυγαν όλοι οι νέοι τώρα! Μόνο όταν κάνουν απεργίες. Ε, τότε πάρε και συ, πάρε και συ, πάρε και συ και φτάνουμε στον πληθωρισμό και τώρα που το καταλάβαμε είναι αργά.
ΦΩΝΗ: Καλά οι απεργίες φέρνουν τον πληθωρισμό;
ΦΩΝΗ: Προχτές κάναν οι αγρότες απεργία, γιατί την κάναν; Έκαναν για να μην μπάσουν τρόφιμα μέσα · γιατί εφόσον του στοιχίζει η πατάτα του παραγωγού εννιά δραχμές, του την παίρνει ο μεγαλέμπορας 4,50 και την πουλάει 15.
ΦΩΝΗ: Οι μετανάστες με την ΕΟΚ θα περνάνε καλύτερα απ' ότι περνάνε τώρα. Όταν μπούμε στην ΕΟΚ εμείς θα κινδυνεύσουμε, αυτό μου 'λεγε: η Γιώργαινα η νύφη μου που 'ναι στη Γερμανία, εμείς μου λέει καλύτερα θα περάσουμε αλλά εσείς εδώ θα υποφέρετε.
ΦΩΝΗ: Ο γερμανικός λαός είναι ο πιο βάρβαρος λαός απ' όλη τη γη.
ΦΩΝΗ: Δεν υπάρχουν βάρβαροι λαοί, τα συστήματα είναι βάρβαρα.
ΦΩΝΗ: Εντάξει να λέμε ότι φταίει η κυβέρνηση, αλλά από κει και πέρα πιστεύω ότι όλοι εμείς είμαστε υπεύθυνοι, εμείς ο λαός πρέπει να φωνάξουμε.
ΦΩΝΗ: Τον τελευταίο χρόνο ξέρεις τι γίνεται; Πήγαινε σε μια Τράπεζα, πήγαινε σ' ένα γραφείο, πήγαινε στη νομαρχία να δεις αν σε κοιτάνε καθόλου ή αν δεν του δώσεις από κάτω από το χέρι δεν κάνεις καμιά δουλειά, σου λέω. Σε κανένα γραφείο δημόσιο, αν δεν του δώσεις από κάτω οπό το χέρι, δεν κάνεις καμιά δουλειά. Είναι ζήτημα επαναστάσεως, αυτό σου λέω, αυτό είναι ζήτημα επαναστάσεως, γιατί σήμερα είναι όποιος έχει μαχαίρι τρώει πεπόνι.
ΦΩΝΗ: Εγώ πιστεύω ότι είναι λάθος να λέμε ότι εμείς δεν έχουμε δύναμη, ότι τη δύναμη την έχουνε αυτοί που είναι πάνω στην εξουσία. Αυτούς που είναι στην εξουσία τους βγάλαμε εμείς. Έχουμε πολλά παραδείγματα στα οποία ο λαός έχει δείξει τη δύναμη του.
ΦΩΝΗ: Εμείς μένουμε ευχαριστημένοι από την ταινία και θέλουμε να έρχεστε πάντα να μας δείχνετε αυτά τα πράγματα και άλλα καλύτερα και μπορούμε να σας ευχαριστήσουμε και να σας προσφέρουμε ό,τι έχουμε και να 'ρχεστε πάντοτε και εμείς οι γέροι και οι άλλοι οι νέοι μπορούμε να τα βλέπουμε διότι μέχρι σήμερα εγώ, ειδικά εγώ, επίστευα ότι στη Γερμανία περνάνε καλύτερα από την Ελλάδα και δυστυχώς βλέπω ότι στη Γερμανία περνάνε χειρότερα.