Παύλος Ζάννας - Διαδρομές

Επιλέγει και σχολιάζει ο Λευτέρης Ξανθόπουλος

Παύλος Ζάννας, Φεβρουάριος 1988, στο σπίτι του στο Κουκάκι. Σε ένα διάλειμμα των γυρισμάτων, τον φωτογραφίζω. Κοιτάζει τον φακό μετωπικά, όπως συνήθιζε πάντα να κοιτάζει στα μάτια τον συνομιλητή που είχε απέναντι του. Λίγο αργότερα, όταν αρχίσει πάλι το γύρισμα, θα πει στον Τέλη Σαμαντά, που είχε τη δημοσιογραφική επιμέλεια της εκπομπής: "Το μεγάλο πρόβλημα σήμερα είναι αυτό ακριβώς το παιχνίδι που παίζεται ανάμεσα στο τι είναι σημαντικά και τι ασήμαντο- στο τι ακούγεται και τι ψιθυρίζεται- στο τι πρέπει να ψιθυρίζεται αλλά δεν ψιθυρίζεται - στο τι δεν θα έπρεπε να ακούγεται και όμως ακούγεται δυνατά. Έχω την εντύπωση, πως υπάρχει ένα πρόβλημα κριτηρίων. Τα κριτήρια δεν είναι πια συλλογικά, ο καθένας προσπαθεί να φτιάξει τα δικά του. Χάσαμε τη δυνατότητα να έχουμε έναν κοινό παρονομαστή, πάνω στον οποίο να ζυγίζουμε τις κρίσεις μας...

Συναντήθηκα με τον Ζάννα (1929-1989) στα τελευταία χρόνια της ζωής του, στα χρόνια της ωριμότητας. Αναγνώρισα και εκτίμησα την ικανότητα του να κινείται με άνεση και με πληρότητα τόσο στον γραπτό λόγο όσο και στον λόγο της εικόνας του κινηματογράφου.

Αν η σκηνοθεσία στον κινηματογράφο, πριν και πάνω απ' όλα θέτει ένα ζήτημα ηθικής, τότε ο Ζάννας, με τη στάση ζωής του, ήταν αυτό που ζητούσα. Το ίδιο το θέμα του ντοκιμαντέρ έχει τη δύναμη, κάθε φορά, να επιλέγει μόνο του και να σου επιβάλλει τον τρόπο που θα το αντιμετωπίσει, για να εκφραστεί. Εδώ, ο προφορικός λόγος του Ζάννα είναι ο πρωταγωνιστής- μεστός, φιλτραρισμένος, λόγος απόλυτης ακρίβειας, ξετυλίγεται αβίαστα και είναι γεμάτος εικόνες. θεωρώ ότι στάθηκα ιδιαίτερα τυχερός απ' αυτή τη συνάντηση, διότι η προσφορά του αποτελεί μια παρακαταθήκη μέσα μου, ένα πολύτιμο περιουσιακό στοιχείο.