Περιοδικό "Αντί" για την τ.μ.μ "Ο Ηρακλής ο Αχελώος και η γιαγιά μου"
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΟΥΤΣΙΑΜΠΑΣΑΚΟΣ:
«ΕΝΑ ΠΑΡΑΜΥΘΙ ΑΛΗΘΙΝΟ: Η ΖΩΗ ΤΗΣ ΠΑΓΙΑΣ»
του Ηλία Κανέλη
Δημήτρης Κουτσιαμπασάκος κέρδισε, ομόφωνα, το βραβείο του καλύτερου ντοκυμανταίρ στο φετινό Φεστιβάλ της Δράμας, Η ταινία του Ο Ηρακλής, ο Αχελώος και η γιαγιά μου σκόπευε τη ζωή μιας ενενηντάχρονης γερόντισσας -της γιαγιάς του- και, μέσω της αφήγησης της, θίγει ένα από τα σοβαρότερα οικολογικά προβλήματα του καιρού μας: το μεγάλο υδροηλεκτρικό φράγμα της ΔΕΗ σε μια περιοχή των Τρικάλων, που προοιωνίζεται την καταστροφή που θα επιφέρει η εκτροπή του Αχελώου. Τρυφερά, χωρίς καταγγελίες και διδακτισμούς. Μιλήσαμε με τον σκηνοθέτη:
Γεννήθηκα σε χωριό. Έφυγα, σπούδασα, πάντα όμως έλεγα ότι δεν μπορώ να μην έχω συνέχεια στραμμένο το ενδιαφέρον μου σ' ό,τι συμβαίνει στο χωριό μου: και το δικό μου χωριό, και το απέναντι, πνίγονται, αφού 6α σκεπαστούν απ' τα νερό του φράγματος του Αχελώου. Απ' την άλλη μεριά, τηλεφωνούσα στο σπίτι της γιαγιάς μου, που έμενε συνέχεια εκεί, και μου 'λεγε: "Ήρθαν σήμερα να μετρήσουν τους πήρα με τις πέτρες", Το γεγονός ότι ένας άνθρωπος 90 χρόνων, που έχει περάσει κατοχές, εμφυλίους, την εσωτερική μετανάστευση, και συνεχίζει να υπερασπίζεται αυτό τον τόπο - αλλά και το γεγονός ότι έχω το όνομα της (τη λένε Δήμητρα, με λένε Δημήτρη, με μεγάλωσε, με αγαπάει και την αγαπάω τόσο πολύ)-, όλα αυτά τα στοιχεία μου έδωσαν το ερέθισμα να κάνω αυτή την ταινία. Δεν ήξερα,βέβαια, πώς θα τα καταφέρω να μην είναι μια ταινία αυστηρά προσωπική. Το επισήμανε κι ο αδελφός μου, ο Πέτρος: "Μήπως, τελικά, μια ταινία για τη γιαγιά αφορά μόνο εμάς;" Πήρα το ρίσκο της απόφασης να κάνω την ταινία, σκεπτόμενος ότι, αν τελικά διαπιστωθεί πως είναι αυστηρά προσωπική, απλώς θα είχαμε κάνειένα ακριβό home-video. Η δομή της δεν θυμίζει σε τίποτα την ξερή κατατοπιστική και ενημερωτική φάρμα των ντοκυμανταίρ. Μάλλον, εξελίσσεται σαν ταινία με υπόθεση, και μάλιστα με πολύ μελοδραματισμό.…
- Μεγάλωσα με τα παραμύθια της γιαγιάς, δίπλα στο τζάκι. Αυτά τα παραμύθια νομίζω πως -είνάϊό-,τϊ' πιο όμορφο έζησα: αυτά με εκαναν άνθρωπο, απ' αυτά οδηγήθηκα στον κινηματογράφο, έτσι έμαθα να αγαπώ τους ανθρώπους. Το επιμύθιο της γιαγιάς, πάντα, σ' αυτά τα παραμύθια ήταν: "Δημητράκη, ο άνθρωπος ούτε και στον παράδεισο δεν κάνει μόνος του". Αυτό μου έλυσε και το πρόβλημα της δομής της ταινίας: σκέφτηκα ότι, απλώς, το κινηματογραφικό συνεργείο θα μπορούσε να κάθεται δίπλα στο τζάκι και να ακούει, αυτή τη φορά, ένα παραμύθι αληθινό: τη ζωή της. Τέλειωσαν τα γυρίσματα, με πλησίασε και μου είπε: "Δημητράκη μου, κοίταξε, να μην το κάνει όπως τη Λάμψη..."
•Και το οικολογικό πρόβλημα της περιοχής;
-Ήταν περίεργο να νιώθεις ότι ο τόπος από τον οποίο πρέπει να φύγει η γιαγιά θα χαθεί, θα καλυφθεί απ' τα νερά. Επιπλέον, εκεί, σ' αυτό το φράγμα, σκοτώθηκε ο πατέρας μου. Ήταν σαν ξόρκι αλλά και σαν κάθαρση.
•Πέρα από το προσωπικό στοιχείο, όμως, υπάρχει και η πολιτική του διάσταση: το οικολογικό πρόβλημα. Συνήθως, οι ταινίες που θίγουν τέτοια προβλήματα καταγγέλλουν - και μάλιστα φωναχτά. Εσύ;
-Η γιαγιά μου έλεγε συνέχεια: "Το ποτάμι έχει αρρωστήσει, Δημητράκη." Το αισθάνεται το ποτάμι, είναι δίπλα της, μιλάει μαζί του, Αυτή τη σχέση Ήθελα να πιάσω, έτσι μόνο θα μπορούσα να αποφύγω την καταγγελία. Μου αρκούσε να κάνω μια ταινία που να θέτει ερωτήματα. Πα την ανάπτυξη, τον σύγχρονο πολιτισμό, την καταστροφή της φύσης, την έκλειψη ενός βαθιού πολιτισμού που χάνεται - ένα βαθιά ανθρώπινο πρόβλημα. Υπάρχει και το πρόβλημα καθεαυτό, με αριθμούς: στην αρχή μίλησαν για ένα φράγμα ύψους 70 μ. Γι αυτό δεν είχε κανείς αντίρρηση, επειδή θα έδινε ζωή σ' αυτό τον τόπο. Εντέλει, το φράγμα ξεπέρασε τα 150 μ., είναι το μεγαλύτερο στο είδος του στον κόσμο και έγινε χωρίς να έχει γίνει μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Τα σπίτια που απαλλοτριώθηκαν-εκτιμήθηκαν για ένα κομμάτι ψωμί, με τιμές εξευτελιστικές. Η στάθμη της τεχνητής λίμνης που θα γίνει, με το δεδομένο ύψος του φράγματος, θα έχει διαφορά μεταξύ καλοκαιριού και χειμώνα πάνω από 50 μ. Κρανίου τόπος, δηλαδή:..
Γιατί προσέφυγες στον αρχαίο μύθο για μια σύγχρονη υπόθεση;
-Γιατί μιλάω για τον αρχαιότερο ποταμό της Ευρώπης, που λατρευόταν ως θεός πριν απ' ΤΟ Δία... Ο μύθος της πάλης του Ηρακλή με τον Αχελώο επαναλαμβάνεται σήμερα ως φάρσα:- δεν ξέρω, Πάντως, σήμερα, πάνω. απ' το φράγμα δεσπόζουν τα τσιμέντα Ηρακλής.
• Ξεκίνησες-ένα ντοκιμαντέρ και το διεκπεραίωσες σαν μελόδραμα. Γιατί;
- Έτσι δεν είναι και τα παραμύθια;
•Κατ' αντιστοιχία, η γιαγιά, κεντρικό πρόσωπο του παραμυθιού, είναι μια πραγματική σταρ του σινεμά;
- Νομίζω ότι είναι ένας πραγματικός άνθρωπος
• Τελευταία ερώτηση: Αληθεύει ότι ξεκινάς νέα ταινία;
-Ναι. Ονομάζεται Ύψωμα33. Είναι μια στρατιωτική ιστορία, διαδραματίζεται σε ένα ακριτικό νησί του Αιγαίου. Όντως γυρίζεται σε ακριτικό νησί, στη Λήμνο, σε ένα φυλάκιο απέναντι απ' την Τουρκία. Πρωταγωνιστές, οι έξι στρατιώτες που επανδρώνουν το φυλάκιο και μια βοσκοπούλα, θα είναι μια πραγματική πολεμική ταινία, με μπαμ-μπουμ...
Οι φωτογραφίες 1,2,3 από την ταινία. Το σπίτι, η γιαγιά και ο Δήμητρης Κουτσιαμπασάκος
«ΕΝΑ ΠΑΡΑΜΥΘΙ ΑΛΗΘΙΝΟ: Η ΖΩΗ ΤΗΣ ΠΑΓΙΑΣ»
του Ηλία Κανέλη
Δημήτρης Κουτσιαμπασάκος κέρδισε, ομόφωνα, το βραβείο του καλύτερου ντοκυμανταίρ στο φετινό Φεστιβάλ της Δράμας, Η ταινία του Ο Ηρακλής, ο Αχελώος και η γιαγιά μου σκόπευε τη ζωή μιας ενενηντάχρονης γερόντισσας -της γιαγιάς του- και, μέσω της αφήγησης της, θίγει ένα από τα σοβαρότερα οικολογικά προβλήματα του καιρού μας: το μεγάλο υδροηλεκτρικό φράγμα της ΔΕΗ σε μια περιοχή των Τρικάλων, που προοιωνίζεται την καταστροφή που θα επιφέρει η εκτροπή του Αχελώου. Τρυφερά, χωρίς καταγγελίες και διδακτισμούς. Μιλήσαμε με τον σκηνοθέτη:
Γεννήθηκα σε χωριό. Έφυγα, σπούδασα, πάντα όμως έλεγα ότι δεν μπορώ να μην έχω συνέχεια στραμμένο το ενδιαφέρον μου σ' ό,τι συμβαίνει στο χωριό μου: και το δικό μου χωριό, και το απέναντι, πνίγονται, αφού 6α σκεπαστούν απ' τα νερό του φράγματος του Αχελώου. Απ' την άλλη μεριά, τηλεφωνούσα στο σπίτι της γιαγιάς μου, που έμενε συνέχεια εκεί, και μου 'λεγε: "Ήρθαν σήμερα να μετρήσουν τους πήρα με τις πέτρες", Το γεγονός ότι ένας άνθρωπος 90 χρόνων, που έχει περάσει κατοχές, εμφυλίους, την εσωτερική μετανάστευση, και συνεχίζει να υπερασπίζεται αυτό τον τόπο - αλλά και το γεγονός ότι έχω το όνομα της (τη λένε Δήμητρα, με λένε Δημήτρη, με μεγάλωσε, με αγαπάει και την αγαπάω τόσο πολύ)-, όλα αυτά τα στοιχεία μου έδωσαν το ερέθισμα να κάνω αυτή την ταινία. Δεν ήξερα,βέβαια, πώς θα τα καταφέρω να μην είναι μια ταινία αυστηρά προσωπική. Το επισήμανε κι ο αδελφός μου, ο Πέτρος: "Μήπως, τελικά, μια ταινία για τη γιαγιά αφορά μόνο εμάς;" Πήρα το ρίσκο της απόφασης να κάνω την ταινία, σκεπτόμενος ότι, αν τελικά διαπιστωθεί πως είναι αυστηρά προσωπική, απλώς θα είχαμε κάνειένα ακριβό home-video. Η δομή της δεν θυμίζει σε τίποτα την ξερή κατατοπιστική και ενημερωτική φάρμα των ντοκυμανταίρ. Μάλλον, εξελίσσεται σαν ταινία με υπόθεση, και μάλιστα με πολύ μελοδραματισμό.…
- Μεγάλωσα με τα παραμύθια της γιαγιάς, δίπλα στο τζάκι. Αυτά τα παραμύθια νομίζω πως -είνάϊό-,τϊ' πιο όμορφο έζησα: αυτά με εκαναν άνθρωπο, απ' αυτά οδηγήθηκα στον κινηματογράφο, έτσι έμαθα να αγαπώ τους ανθρώπους. Το επιμύθιο της γιαγιάς, πάντα, σ' αυτά τα παραμύθια ήταν: "Δημητράκη, ο άνθρωπος ούτε και στον παράδεισο δεν κάνει μόνος του". Αυτό μου έλυσε και το πρόβλημα της δομής της ταινίας: σκέφτηκα ότι, απλώς, το κινηματογραφικό συνεργείο θα μπορούσε να κάθεται δίπλα στο τζάκι και να ακούει, αυτή τη φορά, ένα παραμύθι αληθινό: τη ζωή της. Τέλειωσαν τα γυρίσματα, με πλησίασε και μου είπε: "Δημητράκη μου, κοίταξε, να μην το κάνει όπως τη Λάμψη..."
•Και το οικολογικό πρόβλημα της περιοχής;
-Ήταν περίεργο να νιώθεις ότι ο τόπος από τον οποίο πρέπει να φύγει η γιαγιά θα χαθεί, θα καλυφθεί απ' τα νερά. Επιπλέον, εκεί, σ' αυτό το φράγμα, σκοτώθηκε ο πατέρας μου. Ήταν σαν ξόρκι αλλά και σαν κάθαρση.
•Πέρα από το προσωπικό στοιχείο, όμως, υπάρχει και η πολιτική του διάσταση: το οικολογικό πρόβλημα. Συνήθως, οι ταινίες που θίγουν τέτοια προβλήματα καταγγέλλουν - και μάλιστα φωναχτά. Εσύ;
-Η γιαγιά μου έλεγε συνέχεια: "Το ποτάμι έχει αρρωστήσει, Δημητράκη." Το αισθάνεται το ποτάμι, είναι δίπλα της, μιλάει μαζί του, Αυτή τη σχέση Ήθελα να πιάσω, έτσι μόνο θα μπορούσα να αποφύγω την καταγγελία. Μου αρκούσε να κάνω μια ταινία που να θέτει ερωτήματα. Πα την ανάπτυξη, τον σύγχρονο πολιτισμό, την καταστροφή της φύσης, την έκλειψη ενός βαθιού πολιτισμού που χάνεται - ένα βαθιά ανθρώπινο πρόβλημα. Υπάρχει και το πρόβλημα καθεαυτό, με αριθμούς: στην αρχή μίλησαν για ένα φράγμα ύψους 70 μ. Γι αυτό δεν είχε κανείς αντίρρηση, επειδή θα έδινε ζωή σ' αυτό τον τόπο. Εντέλει, το φράγμα ξεπέρασε τα 150 μ., είναι το μεγαλύτερο στο είδος του στον κόσμο και έγινε χωρίς να έχει γίνει μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Τα σπίτια που απαλλοτριώθηκαν-εκτιμήθηκαν για ένα κομμάτι ψωμί, με τιμές εξευτελιστικές. Η στάθμη της τεχνητής λίμνης που θα γίνει, με το δεδομένο ύψος του φράγματος, θα έχει διαφορά μεταξύ καλοκαιριού και χειμώνα πάνω από 50 μ. Κρανίου τόπος, δηλαδή:..
Γιατί προσέφυγες στον αρχαίο μύθο για μια σύγχρονη υπόθεση;
-Γιατί μιλάω για τον αρχαιότερο ποταμό της Ευρώπης, που λατρευόταν ως θεός πριν απ' ΤΟ Δία... Ο μύθος της πάλης του Ηρακλή με τον Αχελώο επαναλαμβάνεται σήμερα ως φάρσα:- δεν ξέρω, Πάντως, σήμερα, πάνω. απ' το φράγμα δεσπόζουν τα τσιμέντα Ηρακλής.
• Ξεκίνησες-ένα ντοκιμαντέρ και το διεκπεραίωσες σαν μελόδραμα. Γιατί;
- Έτσι δεν είναι και τα παραμύθια;
•Κατ' αντιστοιχία, η γιαγιά, κεντρικό πρόσωπο του παραμυθιού, είναι μια πραγματική σταρ του σινεμά;
- Νομίζω ότι είναι ένας πραγματικός άνθρωπος
• Τελευταία ερώτηση: Αληθεύει ότι ξεκινάς νέα ταινία;
-Ναι. Ονομάζεται Ύψωμα33. Είναι μια στρατιωτική ιστορία, διαδραματίζεται σε ένα ακριτικό νησί του Αιγαίου. Όντως γυρίζεται σε ακριτικό νησί, στη Λήμνο, σε ένα φυλάκιο απέναντι απ' την Τουρκία. Πρωταγωνιστές, οι έξι στρατιώτες που επανδρώνουν το φυλάκιο και μια βοσκοπούλα, θα είναι μια πραγματική πολεμική ταινία, με μπαμ-μπουμ...
Οι φωτογραφίες 1,2,3 από την ταινία. Το σπίτι, η γιαγιά και ο Δήμητρης Κουτσιαμπασάκος